Prawne regulacje dotyczące niepełnosprawnego pracownika

Niepełnosprawny człowiek, to osoba całkowicie lub częściowo niezdolna do pracy, której przyznany został jeden z trzech stopni niepełnosprawności.

Zgodnie z Ustawą z dn. 17 sierpnia 1998 roku:

1. Znaczny stopień przyznaje się osobie niezdolnej do pracy lub zdolnej jedynie do pracy w warunkach chronionych. Osoba taka wymaga stałej lub długotrwałej opieki ze strony innych ludzi.
2. Umiarkowany stopień niepełnosprawności otrzymuje osoba niezdolna do pracy, zdolna do pracy w warunkach chronionych lub wymagająca czasowej bądź częściowej pomocy ze strony innych osób.
3. Osoba z lekkim stopniem niepełnosprawności ma obniżoną zdolność do wykonywania pracy, lecz można tę zdolność kompensować za pomocą wyposażenia chorego w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub techniczne.

Mimo powyższego, osoby ze znacznym lub umiarkowanym stopniem mogą być zatrudniane u pracodawców, którzy nie zapewniają warunków pracy chronionej. Muszą oni jednak uzyskać zgodę ze strony Państwowej Inspekcji Pracy.

• Unormowania prawne

1. Czas pracy – uzależniony jest od stopnia niepełnosprawności: przy lekkim praca może wynosić maksymalnie 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo; przy znacznym i umiarkowanym – 7 godzin na dobę i 35 tygodniowo. Osoba niepełnosprawna nie może być zatrudniana w porze nocnej i godzinach nadliczbowych.
2. Dodatkowy urlop – przy znacznym i umiarkowanym stopniu pracownikowi przysługuje dodatkowy urlop w wymiarze 10 dni roboczych. Jednak nie przysługuje on tym osobom, które ustawowo mają urlop dłuższy niż 26 dni roboczych (np. nauczyciele).
3. Płatne zwolnienia z pracy – osoba ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności ma prawo do zwolnienia z pracy, za którą otrzymuje normalne wynagrodzenie jak za dzień roboczy. Celem takiego zwolnienia może być wykonanie badań specjalistycznych, zdobycie zaopatrzenia ortopedycznego etc.

• Obowiązki pracodawcy

1. Limit zatrudnienia – w celu zwiększenia liczby osób niepełnosprawnych na rynku pracy, pracodawcy mają obowiązek zatrudniania osób z orzeczoną niepełnosprawnością, jeśli w swojej firmie zatrudniają w sumie co najmniej 25 osób. Wyjątek stanowią tu placówki dyplomatyczne.
2. Wskaźnik zatrudnienia – przy zatrudnianiu więcej niż 25 osób w danym zakładzie, pracodawca ma obowiązek zatrudnić 6% osób niepełnosprawnych.
3. Obniżony wskaźnik zatrudnienia – ustalono go dla państwowych i prywatnych jednostek organizacyjnych (6%), państwowych i niepaństwowych szkół wyższych (2%), publicznych i niepublicznych szkół (2%).

• Dofinansowanie

1. Dofinansowanie wynagrodzeń – może się o nie ubiegać pracodawca, który zatrudnia mniej niż 25 pracowników lub pracodawca, który zatrudnia co najmniej 25 pracowników, z czego 6% stanowią osoby niepełnosprawne.
2. Dofinansowanie szkoleń – pracodawcy mogą ubiegać się o nie dla pracownika specjalistycznego lub ogólnego. W tym celu należy udać się do odpowiedniego starostwa.
3. Zwrot kosztów wyposażenia stanowiska pracy – przysługuje pracodawcy, który na co najmniej 36 miesięcy zatrudni zarejestrowaną w urzędzie pracy osobę bezrobotną lub bezrobotną osobę niepełnosprawną.

• Zakład pracy chronionej

Statut zakładu pracy chronionej może uzyskać zakład pracodawcy, jeśli:

1. Zatrudnia on co najmniej 40% osób niepełnosprawnych (w tym 10% osób ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności);
2. Zatrudnia on co najmniej 30% osób niewidomych, chorych psychicznie lub mających umiarkowany i znaczny stopień niepełnosprawności;
3. Obiekty odpowiadają potrzebom osób niepełnosprawnych;
4. Zapewnia on swoim pracownikom doraźną i specjalistyczną opiekę medyczną, paramedyczną i usługi rehabilitacyjne.

Na podstawie:

Siemaszko A., „ABC… Dla niepełnosprawnego pracownika i pracodawcy”