Choroba Parkinsona

Pierwsze wzmianki o osobach chorych na Parkinsona pojawiły się już w egipskich papirusach pochodzących z XIII wieku przed naszą erą, a także w indyjskiej Ajurvedzie. Charakterystyczne dla pacjentów objawy zostały opisane także w II wieku naszej ery przez greckiego lekarza – Galena (129-199, Pergamon). Objawy kliniczne zaś usystematyzowane zostały przez Jamesa Parkinsona (1755-1824, Londyn). W swoim traktacie z 1817 roku zaprezentował sylwetki sześciu chorych, którym towarzyszyło drżenie spoczynkowe kończyn, mieli oni pochyloną sylwetkę i szurający chód. Ową jednostkę chorobową nazwał drążką poraźną (łac. paralysis agitans). Kolejne, charakterystyczne dla chorych, objawy dodane zostały w 1884 roku przez Jeana Martina Charcota i zaliczyć można do nich, między innymi, sztywność mięśniową.

„Współczesne” objawy:

1. Spowolnienie ruchowe – odczuwane jest przez ok. 90% chorych. Powoduje ono trudności przy wykonaniu nawet najprostszych ruchów (jak np. wstanie z krzesła) lub sprawia, że poszczególne czynności wykonywane są bardzo powoli;
2. Bradykinezja – polega na zubożonych ruchach ciała;
3. Opóźnienia w czynnościach dowolnych i akinezja – charakteryzuje je bezruch, nagły spadek aktywności ruchowej, któremu towarzyszy pełna utrata zdolności do rozpoczęcia ruchu dowolnego;
4. Brak ruchów automatycznych – np. chory nie może mrugać;
5. W kolejnym stadium choroby twarz pacjenta staje się mało ekspresywna i maskowata;
6. Wielu chorych ma również trudności z odpowiednim modulowaniem głosu podczas mówienia;
7. Osoba chora może sprawiać wrażenie apatycznej lub ograniczonej umysłowo. I choć sama choroba nie wpływa na obniżenie inteligencji, to wrażenie takie powodowane jest przez dwa ostatnie spośród wszystkich powyższych objawów;
8. Choroba Parkinsona zwiększa ryzyko pojawienia się u pacjentów zaburzeń lękowych i zaburzeń nastroju, co może prowadzić do depresji.

Zachorowalność:

1. Jest to jedna z najczęstszych chorób neurodegeneracyjnych;
2. Pojawia się zazwyczaj u osób ok. 60. roku życia, ale zdarza się, że jest wykrywana również i u osób, które mają mniej niż 40 lat;
3. Obecnie w Polsce chorych na Parkinsona jest ok. 80 tysięcy osób.

Przyczyny:

1. Zmiany zwyrodnieniowe w różnych strukturach mózgowych;
2. Degeneracja neuronów dopaminergicznych szlaku istota czarna - prążkowie.

Diagnoza:

Wiąże się ona ze świadomością życia w inwalidztwie, które z roku na rok będzie coraz bardziej postępowało. Wywołuje to u osoby chorej ogromny stres, niepokój i chwiejność emocjonalną. Należy również zaznaczyć, że chorzy mają świadomość zmian nastroju, jakie im towarzyszą, lecz nie są w stanie nic na to poradzić.

Leczenie:

Wobec chorych na Parkinsona medycyna stosuje leczenie objawowe, do którego zaliczyć można:

1. Farmakoterapię,
2. Metody neurochirurgiczne,
3. Rehabilitację,
4. Fizykoterapię.

Pomagają one chorym w miarę dobrze funkcjonować przynajmniej przez kilka lat, a także wydłużają ich czas życia, jednak nie są w stanie zatrzymać lub cofnąć zmian wywołanych postępem choroby.

Jak pomóc osobie chorej?

W każdym stadium choroby lekarz może zaoferować pacjentowi stosowanie różnych środków farmakologicznych lub niefarmakologicznych metod leczenia. Do drugiej grupy można zaliczyć edukację chorych, a także zwiększanie świadomości u ich opiekunów. Można również zlecić wykonywanie indywidualnych lub zbiorowych ćwiczeń fizycznych. Dużą rolę przy chorobie Parkinsona odgrywa też dobrze dobrana dieta i regularne wykonywanie ćwiczeń logopedycznych. Najważniejsze jest jednak okazywanie zrozumienia osobie chorej zarówno przez jej opiekunów, jak i przez obcych ludzi, z którymi chory ma kontakt.

Na podstawie:

Wons A., Bargiel-Matusiewicz K., „Na związanych nogach”, „Charaktery” 11(166)/2010