Czas pracy pracowników niepełnosprawnych po 01.01.12

Podstawą prawną jest art. 15 ustawy a dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 127, poz. 721 z późn. zm.), w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 29 października 2010 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2010 r. Nr 226, poz. 1475). Zgodnie z nią czas pracy osoby niepełnosprawnej, bez znaczenia czy w stopniu znacznym, umiarkowanym czy lekkim, będzie wynosił maksymalnie 8 godzin na dobę przez maksymalnie 5 dni w tygodniu co daje najwyższą prawnie dopuszczaną liczbę godzin na poziomie 40 godzin tygodniowo. Jednocześnie jednak nie oznacza to brak możliwości ubiegania się o skrócenie normy czasu pracy przez osoby dotknięte znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności.  Możliwe ulgi dla w/w osób dają prawo, aby po 1 stycznia 2012 r. pracownik mógł pracować w skróconych normach czasu pracy, które zostały zmniejszone do poziomu maksymalnie 7 godzin na dobę, 35 godzin tygodniowo. Pracownik ubiegający się o możliwość uzyskania zgody na ulgę w czasie pracy zobowiązany jest do przedstawienia dla pracodawcy zaświadczenia o celowości stosowania takiej skróconej normy czasu pracy (które powinno zostać wydane przez lekarza przeprowadzającego badania profilaktyczne pracowników lub ewentualnie przez lekarza sprawującego opiekę medyczną nad osobą niepełnosprawną).

Konstrukcja, która jest określona w art. 15 ust. 2 w/w ustawy ma analogiczne brzmienie do tej funkcjonującej od kilkunastu lat, określonej w art. 1 pkt 2 ustawy o rehabilitacji (…).

Zgodnie z brzmieniem art. 15 ust. 2 ustawy o rehabilitacji (…), pracodawcy są zobowiązani do wydawania niepełnosprawnym pracownikom w stopniu znacznym lub umiarkowanym, skierowań do lekarzy medycyny pracy w celu przeprowadzenia badań koniecznych do uzyskania zaświadczenia o którym mowa wyżej.

Nie jest to jednak równoznaczne z nałożeniem na pracodawcę obowiązku kierowania wszystkich pracowników niepełnosprawnych o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności na badania.  Skierowanie do lekarza medycyny pracy na takie badanie pracodawca wydaje tym osobom, które wystąpią do pracodawcy z takim wnioskiem. Nie można ponadto narzucić konieczności przebadania się.

Zaświadczenie konieczne do uzyskania skróconej normy pracy ma z zasady lekarz medycyny pracy. Jednak w przypadku jego nieobecności (i tylko wtedy) takie zaświadczenie może zostać wydane przez lekarza, który sprawuje aktualnie opiekę nad osobą niepełnosprawną.

Pracodawca ma obowiązek jednakowego traktowania i uznawania zarówno zaświadczenia wystawionego przez lekarza medycyny pracy, jak i lekarza sprawującego opiekę nad osobą niepełnosprawną (o ile rzeczywiście nie było lekarza medycyny pracy). Co więcej, należy podkreślić, że bez względu na fakt przez którego lekarza zaświadczenie zostało wydane, koszty badań zawsze ponoszone są przez pracodawcę. Do tych kosztów, oprócz regularnych badań, zalicza się także te badania, których wykonanie jest konieczne do uzyskania zaświadczenia o celowości zastosowania skróconych norm czasu pracy.

Lekarz wydający zaświadczenie nie ma obowiązku określania w nim wymiaru czasu pracy w jakim niepełnosprawny ma być zatrudniony. Najważniejsze jest jednak jednoznaczne wskazanie, że zastosowanie skróconego czasu pracy jest celowe wobec konkretnego pracownika.

Ustawa nie określa także terminu ważności zaświadczenia wydanego przez lekarza. Zatem kwestia określenia terminu ważności zaświadczenia pozostaje w gestii lekarza wydającego dokument. Jeżeli na zaświadczeniu nie została podana instancja odwoławcza, ustawodawca nie przewidział takiej instancji odwoławczej odgórnie wyznaczonej.

Badania, jakim osoba niepełnosprawna pragnąca uzyskać zaświadczenie o celowości skróconego czasu pracy stanowią odrębną kategorię badań. Nie są, więc, ani badaniami wstępnymi, ani okresowymi, ani kontrolnymi.

Ustawa o rehabilitacji (…) nie narzuca obowiązku przedłożenia zaświadczenia o którym mowa wyżej do dnia 01.01.2012. Należy jednak pamiętać, iż skrócony czas pracy będzie możliwy do zastosowania dopiero po przedstawieniu pracodawcy takiego zaświadczenia.

„Nie ma przeszkód prawnych, by zaświadczenia, o których mowa w artykule 15 ust. 2 w brzmieniu ogłoszonym w 2010 roku, a obowiązującym od 1 stycznia 2012 roku były wydawane już w grudniu 2011 roku z mocą od 1 stycznia 2012 roku. Rozwiązanie to umożliwi osobom niepełnosprawnym realne korzystanie z ich uprawnień pracowniczych już od dnia wejścia w życie nowych zasad ustalania norm czasu pracy dla tych osób”.

Na podstawie: www.niepelnosprawni.org.pl