Orzeczenie Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności

Osobą niepełnosprawną nazywamy osobę, której sprawność fizyczna, psychiczna lub umysłowa okresowo lub trwale ogranicza, utrudnia lub wręcz uniemożliwia prawidłowe funkcjonowanie w społeczeństwie. Ograniczenia spowodowane na skutek obniżenia sprawności funkcji fizycznych lub psychicznych, zdecydowanie przyczyniają się do utrudnień w życiu codziennym, nauce, wykonywanej pracy oraz powierzonych zadań społecznych, zgodnie z przyjętymi normami prawnymi i zwyczajowymi.

Niepełnosprawność obok uszkodzenia (zakres biologiczny, medyczny) i upośledzenia (zakres społeczny) jest dość ważnym zagadnieniem w Międzynarodowej Klasyfikacji Uszkodzeń, Niepełnosprawności i Upośledzeń opublikowanej przez Światową Organizację Zdrowia w 1980 roku.

Opracowane przez WHO definicje uszkodzenia, niepełnosprawności i upośledzenia (International Classification of Impairmrnts, Disabilities and Handicaps):

• uszkodzenie lub upośledzenie (impairment) - oznacza wszelki brak lub anormalność anatomicznej struktury narządów oraz brak lub zaburzenie funkcji psychicznych lub fizjologicznych organizmu
• niepełnosprawność funkcjonalna - oznacza wszelkie ograniczenie lub braki wynikające z uszkodzenia zdolności wykonywania czynności w sposób i w zakresie uważanym za normalny dla człowieka
• upośledzenie lub niepełnosprawność społeczna (handicap) - oznacza mniej uprzywilejowaną lub mniej korzystną sytuację danej osoby, wynikającą z uszkodzenia i niepełnosprawności funkcjonalnej, która ogranicza lub uniemożliwia jej wypełnianie ról związanych z wiekiem, płcią oraz sytuacją społeczną i kulturową.

Klasyfikacją i systemem orzekania o niepełnosprawności osób w Rzeczypospolitej zajmują się Powiatowe Zespoły ds. Orzekania o Niepełnosprawności. Proces ten jest dość skomplikowany i mało czytelny dla przeciętnego laika. Obowiązujące przepisy prawne (w zależności od daty powstania), używają różnego nazewnictwa dla tych samych osób niepełnosprawnych. Rozróżnić można (ustalona kategoryzacja) stopnie niepełnosprawności, grupy inwalidzkie, oraz opisowe określenia niepełnosprawności wykorzystywane przez ZUS (zakład ubezpieczeń społecznych). Niepełnosprawność jest dość szerokim pojęciem, które cechuje się istnieniem wielu definicji i klasyfikacji.

Do 1998 r. istniały Komisje Inwalidztwa i Zatrudnienia, jednak ich orzeczenia są nadal aktualne i obowiązują jeśli zostały wydane na okres stały. Osoby niepełnosprawne KIZ-y zaliczały do jednej z trzech grup inwalidów:

• I grupy - jest równoznaczna ze znacznym stopniem niepełnosprawności,
• II grupy - jest równoznaczna z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności,
• III grupy - jest równoznaczna z lekkim stopniem niepełnosprawności.

Najważniejszymi organami decydującymi o jej przyznawaniu są wyżej wymienione Powiatowe Zespoły ds. Orzekania o Niepełnosprawności, których zadaniem jest orzeczenie niepełnosprawność osób dorosłych dla celów pozarentowych - przyznanie stopnia niepełnosprawności. Od 1.01.2002 r. klasyfikują również niepełnosprawność dzieci.

Obowiązujące trzy stopnie niepełnosprawności:
- znaczny
* niezdolność do pracy lub praca tylko w warunkach pracy chronionej (długotrwała opieka i pomocy innych osób)
- umiarkowany
* niezdolność do pracy, lub praca w warunkach pracy chronionej (częściowo nadzorowana opieka)
- lekki
* obniżenie zdolności do wykonywania pracy

Bibliografia:
 ICIDH WHO 1980
 Rozporządzenie MGPiPS z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz. U. Nr 139, poz. 1328).